کتاب « قمه زنی سنت یا بدعت » را مهدی مسائلی نوشته و انتشارات گلبن آن را در 216 صفحه منتشر کرده است . در فهرست کتاب مذکور عناوین زیر دیده می شود : اهمیت عزاداری قمه چیست و قمه زن کیست قمه زنی از منظر تاریخ دلایل قمه زنان دلایل حرمت قمه زنی و عناوین متعدد دیگر. در برخی از صفحات کتاب مذکور چنین می خوانیم :
    جنبش کربلا به عنوان یک نهضت مقدس مذهبی و یک حرکت سیاسی از نوع انقلابی آن پایدارترین جنبش سیاسی مذهبی در فرهنگ سیاسی شیعه است . این جنبش حرکتی بود در جهت احیای ارزش های دین و ستیز با فساد ستم بدعت و خیانت چنین بود که سرلوحه حرکت ها و سرمشق جنبش های بسیار قرار گرفت و امام حسین (ع ) اسوه ای ماندگار گردید. نقش این قیام از آغاز در ماندگاری مکتب حیات بخش اسلام و پاسداری از کیان ارزش های دینی به گونه ای بوده که گفته اند : الاسلام محمدی الحدوث حسینی البقا.
    اما این رویداد بزرگ از یک سوی به خاطر عشق ژرف و کران ناپیدایی که شیعیان به آفریننده حماسه آن دارند واز دیگر سوی به خاطر کینه و دشمنی امویان و هواداران و پیروان آنان که در درازای تاریخ با این حماسه انسان ساز و ستم سوز داشته و دارند بیش از هر رویدادی گرفتار گردبادهای سهمگین خرافه و تحریف بوده و هست . متاسفانه از آغاز دست هایی در کار بودند که می خواستند امام را از الگوشدن بر کنار بدارند و به مسلمانان چنین بباورانند کاری را که امام انجام داد و حرکتی را که او بنیان گذارد شخصی بود و ویژه او و شماری از یاران و خویشان ; از این روی نمی توان و نباید آن را الگویی برای همه کسان و در همه زمان ها قرار داد.
    خوشبختانه عالمان آگاه پس از رویداد عاشورا چه در زمان حضور و چه در زمان غیبت در برابر فتنه بزرگ تحریف چهره عاشورا و عاشوراییان ایستادند. اینان در طول تاریخ پرفراز و نشیب اسلام با کسانی که بر آن بودند هدف امام حسین را وارونه جلوه دهند و از این راه به هدفهای شیطانی خود دست یابند به رویارویی جدی برخاستند.
    عالمان آگاه متعهد و راستین با سرمشق از امامان و اسوه قراردادن آنان علیه گردباد بنیان برافکن تحریف گری و بدعت گذاری که از سوی دربارهای ستم و حاکمان زر و زور بر شاخها دمیده می شد و با تلاش عالمان درباری آذین بندی می گردید قد برافراشتند و با خطابه ها و نوشته های خود به شرح جز جز برنامه ها و هدفهای امام حسین (ع ) پرداختند و نگذاشتند جامعه بویژه جامعه شیعی در باتلاق این سیاهی فرو رود و با کنارگذاشتن مشعل هدایتی چون حسین (ع ) در کنام ذلت گرفتار آید.
    اگر نبود حرکت روشن گرانه آنان در درازای تاریخ اسلام اکنون با آن موج لجن پراکنی علیه زیبایی ها و قداست امام حسین (ع ) عاشورا مانند هزاران هزار پدیده و رویداد تاریخی در گردوغبار گذشت زمان گم شده بود.
    اینجاست که پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله می فرمایند :
    « یحمل هذاالدین فی کل قرن عدول ینفون عنه تاویل المبطلین و تحریف الغالین و انتحال الجاهلین کما ینفی الکیر خبث الحدید. » ;
    « در هر قرنی کسان عادلی به پاسداری از دین برمی خیزند و تاویل باطل گرایان و حریف غلوکنندگان و دروغ نادانان را از دین می زدایند; همان گونه که دم آهنگر مواد زائد آهن را از بین می برد. »
    یکی از این بدعت ها و تحریف ها که متاسفانه در چند سال اخیر دست هایی آگاهانه یا غیرآگاهانه به ترویج آن می پردازند بدعت قمه زنی می باشد. قمه زنی نه تنها با روح و تعالیم اسلامی رابطه ای ندارد; بلکه در تقابلی آشکار با آنها بوده و همین بعد آن از واقعیت های دینی است که سبب شده نقش بسیاری زیادی در تخریب چهره تشیع داشته باشد. خوشبختانه رهبر فقیه و روشنگر انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی خامنه ای به عنوان پیش تاز مبارزه با این گونه بدعت ها فرمایشات روشن گرانه ای را در سال 1373 درباره خطر قمه زنی و آثار سو آن بیان نمودند . که توانست پرده های جهل و خرافه را کنار زده و ماهیت این اعمال موهن را نمایان سازد.
    البته همانگونه که ایشان پیش بینی نموده بودند عده ای که به این مسائل دل بسته بودند در مقابل این قضیه موضع گیری نمودند و حتی بعضی از افراد بیماردل و متحجر نیز با توانی بیش از گذشته به میدان آمدند به گونه ای که کسی را که مخالف قمه زنی می باشد; مخالف نهضت حسینی تصور می نمایند! عمل قمه زنی را که به طور معمول در صبح روز عاشورا انجام می گردید به روزهای دیگر ساری نموده و حتی در اربعین سیدالشهدا(ع ) و یا شهادت امام علی (ع ) نیز به قمه زنی می پردازند.
   

 قمه زنی از منظر تاریخ

از نظر تاریخی مسلم است که قمه زنی در قبل صفویه هیچ گونه سابقه ای نداشته است و تردیدها در آن است که آیا در زمان صفویه به وجود آمده است و یا اینکه بعد از صفویه و در زمان قاجاریه رواج یافته است
    بعضی از محققان بر این عقیده اند که قمه زنی در زمان صفویه تاسیس گردیده و صفویه آغازگر آن بوده اند. از دیدگاه این افراد ایجاد و ظهور قمه زنی در این عصر به این صورت بوده است که در روز عاشورا سلاطین صفویه به بخشهای خاصی از افواج ارتش غزلباش خود که به گروه فدائیان قزلباش مشهور بودند دستور می دادند تا به طور منظم و دسته بندی شده دسته های عزاداری راه بیاندازند. نصرالله فلسفی در کتاب تاریخ شاه عباس کبیر که یکی از وسیع ترین و دقیق ترین تواریخ است (در پنج جلد) به تفصیل فوج فدائیان را تشریح می کند. فدائیان قزلباش که همیشه سرشان تراشیده بود (به نشانه آماده به خدمت بودن ) در روز عاشورا شمشیر به دست بیرون می آمدند و تصورشان این بود که نوعی همدردی و مواسات با اصحاب امام حسین (ع ) داشته باشند. آنان می گفتند در چنین روزی که امام حسین (ع ) و اصحابش و بنی هاشم تیر می خورند پس ما هم این حالت را برای خودمان ایجاد می کنیم ; یعنی نشان می دهیم که ما در راه امام حسین (ع ) فدوی هستیم ; و حاضریم سرمان بریده شود و این شروع قمه زنی شد.
    اما بعضی دیگر از محققان و تاریخ نگاران نیز بر این عقیده می باشند که آغاز قمه زنی مربوط به دوره قاجار بوده و چنین عزاداری هایی حتی در عصر صفویه نیز وجود نداشته است . 
    

سابقه حرمت قمه زنی
    برخلاف آنچه تصور می گردد حرمت قمه زنی در سال های اخیر و بعد از فتوای رهبری مطرح گردیده است باید گفت فقها و علمای بزرگی قبل از مقام معظم رهبری و حتی قبل ازانقلاب وجود داشته اند که حکم بر حرمت قمه زنی نموده اند که از این میان می توان از فقها بزرگی همچون :
    آیت الله العظمی سیدمحمد حسن شیرازی مشهور به میرزای شیرازی (1230 ـ 1312 ق )
    حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی (موسس حوزه علمیه قم ) (1267 ـ 1355 ق )
    زعیم بزرگ جهان تشیع آیت الله العظمی سیدابوالحسن اصفهانی (1284 ـ 1365 ق )
    دانشمند پرآوازه شیعی آیت الله العظمی سیدمحسن امین عاملی (1284 ـ 1318 ق ) .
    فقیه نامدار آیت الله العظمی سیدمحسن حکیم (متوفی 1348 ش ) .
    علامه شیح محمد جواد مغنیه (1322 ـ 1400 ق ) .
    فقیه مجاهد آیت الله العظمی عبدالکریم جزائری (1289 ـ 1342 ق ).
    آیت الله محمدباقر بیرجندی (1276 ـ 1352 ق ) .
    آیت الله سیدمحمد مهدی قزوینی (متوفی 1358 ق ) .
    آیت الله هبه الدین حسینی شهرستانی (1301 ـ 1386 ق )
    آیت الله شیخ جعفر بدیری (متوفی 1369 ق ) .
    علامه شیخ محسن شراره (متوفی 1365 ق ) .
    آیت الله شیخ محمد خالصی (متوفی 1383 ق ) .
    عالم و زاهد معروف شیخ علی قمی (متوفی 1371 ق ) .
    آیت الله شیخ غلامحسین تبریزی (1260 ـ 1359 ش )
    امام خمینی
    آیت الله شهید مطهری
    و آیت الله شهید سیدمحمدباقر صدر نام برد.
    مرحوم سیدمحسن امین در کتاب خویش به نام « لتنزیه لاعمال الشیبه » با استدلال و برهان ثابت می کند قمه زنی و برخی دیگر از خرافات رایج در عزاداری امام حسین علیه السلام نه تنها ثوابی ندارد بلکه از نظر شرع مقدس حرام و از کارهای شیطان است . در پی انتشار این اثر که با هدف پاکسازی گردهمایی های مذهبی از بدعت ها و گمراهی ها انجام شد مردم ناآگاه چنان در برابرش موضع گرفتند که برخی از دوستانش خطر « انقلاب عوام » را به وی گوشزد کردند. ایشان در این باره می گوید :
    در برابر این رساله برخی از مردم برخاسته هیاهو برپا ساختند و ناآگاهان را به هیجان آوردند... آنها در میان بخش گسترده ناآگاه جامعه چنین پخش کردند که فلانی (سیدمحسن امین ) برپاداشتن عزای امام حسین علیه السلام را حرام کرده و علاوه بر این مرا به خروج از دین متهم ساختند.
    تبلیغات فراگیر در باره دانشمند مصلح دمشق چنان موثر افتاد که حتی گروهی از گویندگان مذهبی در مسجدها به بیان گمراهی هایش پرداختند و برخی از مردم با گرو نهادن خانه خود و به دست آوردن اندکی پول در جهاد نامقدس ضد سیدمحسن شرکت جستند.
    ولی از آنجا که حق با سیدبود بالاخره پیروز وسربلند شد. تا آنجا که پس از اندک زمانی آیت الله العظمی سیدابوالحسن اصفهانی ( که در آن زمان مقام ریاست تامه و مرجعیت عامه را داشتند) به طرفداری از امین عاملی وکتاب بیداری بخش او فتوا صادر کرد و با صراحت گفت :
    ان استعمال السیوف و السلاسل و الطبول و الابواق و مایجری الیوم امثاله فی مواکب الغرا بیوم عاشوراانما هو محرم و هو غیرشرعی .
    این فتوا نیز موجب اختلافات و سر و صدای شدیدی شد و برخی از وعاظ در سخنرانی های خود آیت الله اصفهانی را به سختی مورد انتقاد و حتی اهانت قرار دادند. ولی وی هرگز حاضر نشد از فتوا و عقیده خود دست بردارد و خوشایند جاهلان و بی خردان سخن بگوید.
    در بصره نیز آیت الله سیدمهدی قزوینی به حمایت از علامه سیدمحسن امین برخاسته و در آثار خویش به انتقاد از قمه زنی پرداخت . وی براین اعتقاد بود که استفاده از آهن یعنی زنجیر و قمه در مراسم عزاداری حدود یک قرن قبل و توسط مردمانی که تسلط زیادی به قوانین شریعت نداشتند. پدید آمده است ...
    مرحوم حاج شیخ عبدالکریم که فقیهی روشن بین بود این روش تعزیه و عزاداری را با پیام عاشورا ناسازگار می دید از این روی در صدد برآمد تا از رواج این رویه های نادرست وکارهای خرافی به اسم دین و امام حسین علیه السلام جلوگیری کند.از این روی در فتوایی با تیغ زنی به مخالفت برخاست .
    حاج شیخ در گامی دیگر پاره ای از مجلس های تعزیه و شبیه خوانی را تبدیل به مجالس روضه خوانی کرد. اقتدار حاج شیخ سبب شد که در محل تعزیه قم از رواج کارهای ناروا جلوگیری شود و مجلس گردانان و صاحبان مجالس به احترام حاج شیخ به گرد برگذاری تعزیه های ناروا نگردند و عزاداران را از چنین کارهایی بازدارندولی پس از حاج شیخ دوباره برگذاری تعزیه های نامناسب و ناسازگار با باورهای اسلامی وشیعی از سرگرفته شد.
    مرجع بزرگ جهان تشیع آیت الله بروجردی نیز کوشش بسیاری در جهت اصلاح مجالس عزاداری از این گونه انحرافات نمودند ولی متاسفانه با مخالفت شدید بعضی از گردانندگان دستجات روبرو گردیدند به صورتی که بعضی از آنها می گفتند : ما دوازده ماه سال را در تمام امور به حضرت آیت الله مراجعه نموده و از ایشان تقلید می کنیم ولی دهه عاشورا از معظم له تقلید نخواهیم نمود بلکه ازآن چه که خودمان تشخیص می دهیم پیروی خواهیم کرد! 
   

 قسمتی از سخنان آیت الله سیدمحسن امین
    از آنجا که ابلیس و لشگریانش عموما مردم را به وسیله اموری که در میان آنها رایج است گمراه می کنند بسیاری مواقع نیز مردم را به وسیله دین از دین منحرف می کنند بلکه این نحوه گمراهی بیشترین ضرر را در پی خواهد داشت عبادات و سنت های کمی را می توان یافت که ابلیس و اعوانش به طریقی در آن داخل نشده و آن را فاسد ننموده اند از جمله این عبادات اقامه شعائر حزن و عزای بر سیدالشهدا حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام است که در طریقه شیعه از عصر امام حسین علیه السلام تا به امروز استمرار داشته است اما هنگامی که ابلیس و لشگریانش منافع و فوائد نهفته در آن را می بینند و اینکه آنها نخواهند توانست آن را به تمامی با نیرنگ و حیله نابود کنند متوسل به اغوا و فریب مردم شده و آنها را ناخواسته مجبور به داخل کردن بدعت ها و منکراتی می کنند که فسادش در نزد غیر مسلمانان نیز آشکار است . و این شیاطین قصدی جز باطل نمودن منافع و ثواب عزاداری ندارند (و با همین نیت شوم ) اموری را در عزاداری امام حسین علیه السلام داخل می کنند که جمیع مسلمین بر تحریم اکثر آنها اجماع دارند و همگی معترفند که آنها از منکرات و کبائر الهی است که خداوند در قرآن کریم فاعلش را تهدید نموده و مذمومش قرار داده است ... ازجمله این منکرات ایذا نفس وضرر زدن به بدن است که با زدن شمشیر و چاقو و... 
    

بیانات مقام معظم رهبری درباره قمه زدن
    من واقعا می ترسم از این که خدای ناکرده در این دوران که دوران ظهور اسلام بروز اسلام تجلی اسلام و تجلی فکر اهل بیت علیهم الصلاه و السلام است نتوانیم وظیفه مان را انجام دهیم . برخی کارهاست که پرداختن به آنها مردم را به خدا و دین نزدیک می کند. یکی از آن کارها همین عزاداریهای سنتی است که باعث تقرب بیشتر مردم به دین می شود. این که امام فرمودند « عزاداری سنتی بکنید » به خاطر همین تقریب است . در مجالس عزاداری نشستن روضه خواندن گریه کردن به سرو سینه زدن و مواکب عزا و دسته های عزاداری به راه انداختن از اموری است که عواطف عمومی را نسبت به خاندان پیغمبر پرجوش می کند و بسیار خوب است . در مقابل برخی کارها هم هست که پرداختن به آنها کسانی را از دین برمی گرداند. بنده خیلی متاسفم که بگویم در این سه چهار سال اخیر برخی کارها در ارتباط با مراسم عزاداری ماه محرم دیده شده است که دستهایی به غلط آن را در جامعه ما ترویج کرده اند. کارهایی را باب می کنند و رواج می دهند که هر کس ناظر آن باشد برایش سوال به وجود می آید. به عنوان مثال در قدیم الایام بین طبقه عوام الناس معمول بود که در روزهای عزاداری به بدن خودشان قفل می زدند! البته پس از مدتی بزرگان و علما آن را منع کردند و این رسم غلط برافتاد. اما باز مجددا شروع به ترویج این رسم کرده اند و شنیدم که بعضی افراد در گوشه و کنار این کشور به بدن خودشان قفل می زنند! این چه کار غلطی است که بعضی افراد انجام میدهند!
    قمه زدن نیز همین طور است . قمه زدن هم از کارهای خلاف است . می دانم عده ای خواهند گفت : « حق این بود که فلانی اسم قمه را نمی آورد. » خواهند گفت : « شما به قمه زدن چه کار داشتید عده ای می زنند بگذارید بزنند! » نه نمی شود در مقابل این کار غلط سکوت کرد. اگر به گونه ای که طی چهار پنج سال اخیر بعد از جنگ قمه زدن را ترویج کردند و هنوز هم می کنند در زمان حیات مبارک امام رضوان الله علیه ترویج می کردند قطعا ایشان در مقابل این قضیه می ایستادند. کار غلطی است که عده ای قمه به دست بگیرند و به سر خودشان بزنند و خون بریزند. این کار را می کنند که چه بشود ! کجای این حرکت عزاداری است ! البته دست بر سر زدن به نوعی نشانه عزاداری است . شما بارها دیده اید کسانی که مصیبتی برایشان پیش می آید بر سرو سینه خود می کوبند. این نشانه عزاداری معمولی است . اما شما تا به حال کجا دیده اید که فردی به خاطر رویکرد مصیبت عزیزترین عزیزانش با شمشیر بر مغز خود بکوبد و از سر خود خون جاری کند ! کجای این کار عزاداری است ! قمه زدن سنتی جعلی است . از اموری است که مربوط به دین نیست و بلاشک خدا هم از انجام آن راضی نیست . علمای سلف دستشان بسته بود و نمی توانستند بگویند « این کار غلط و خلاف است » امروز روز حاکمیت اسلام و روز جلوه اسلام است . نباید کاری کنیم که آحاد جامعه اسلامی برتر یعنی جامعه محب اهل بیت علیهم السلام که به نام مقدس ولی عصر ارواحنافداه به نام حسین بن علی علیهما السلام و به نام امیرالمومنین علیه الصلاه و السلام مفتخرند در نظر مسلمانان و غیر مسلمانان عالم به عنوان یک گروه آدمهای خرافی بی منطق معرفی شوند. من حقیقتا هر چه فکر کردم دیدم نمی توانم این مطلب ـ قمه زدن ـ را که قطعا یک خلاف و یک بدعت است به اطلاع مردم عزیزمان نرسانم . این کار را نکنند. بنده راضی نیستم . اگر کسی تظاهر به این معنا کند که بخواهد قمه بزند من قلبا از او ناراضی ام این را من جدا عرض می کنم . یک وقت بود در گوشه و کنار چند نفر دور هم جمع می شدند و دور راز انظار عمومی مبادرت به قمه زنی می کردند و کارشان تظاهر ـ به این معنا که امروز هست ـ نبود کسی هم به خوب و بدعملشان کار نداشت چرا که در دایره محدودی انجام می شد. اما یک وقت بناست که چند هزار نفر ناگهان در خیابانی از خیابانهای تهران یا قم یا شهرهای آذربایجان و یا شهرهای خراسان ظاهر شوند و با قمه و شمشیر بر سر خودشان ضربه وارد کنند. این کار قطعا خلاف است . امام حسین (ع ) به این معنا راضی نیست . من نمی دانم کدام سلیقه هایی و از کجا این بدعتهای عجیب و خلاف را وارد جوامع اسلامی و جامعه انقلابی ما می کنند !
    اخیرا یک بدعت عجیب و غریب و نامانوس دیگر هم در باب زیارت درست کرده اند! بدین ترتیب که وقتی میخواهند قبور مطهر ائمه علیهم السلام را زیارت کنند از در صحن که وارد می شوند روی زمین می خوابند و سینه خیز خود را به حرم می رسانند.
   

 قسمتی از سخنان آیت الله العظمی فاضل لنکرانی
    از هر نوع عمل که جنبه توجیه پذیری ندارد و موجب سواستفاده مغرضان وموجب وهن مذهب می شود باید اجتناب کرد. با توجه به گرایشی که نسبت به اسلام و تشیع بعد پیروزی انقلاب اسلامی ایران در اکثر نقاط جهان پیدا شده و ایران اسلامی به عنوام ام القرای جهان اسلام شناخته می شود و اعمال و رفتار ملت ایران به عنوان الگو و بیانگر اسلام مطرح است لازم است در رابطه با مسایل سوگواری و عزاداری سالار شهیدان حضرت ابی عبدالله الحسین علیه السلام به گونه ای عمل شود که موجب گرایش بیشتر وعلاقه مندی شدیدتر به آن حضرت و هدف مقدس وی گردد. پیداست در این شرایط مسئله قمه زدن نه تنها چنین نقشی ندارد بلکه به علت عدم قابلیت پذیرش و نداشتن هیچ گونه توجیه قابل فهم مخاطبین نتیجه سو بر آن مترتب خواهد شد. لذا لازم است شیعیان علاقه مند به مکتب آن امام از آن خودداری کنند و چنانچه در این مورد نذری وجود داشته باشد نذر واجد شرایط صحت و انعقاد نیست .
    قمه زنی بدعتی است که در سال های اخیر توسط ناآگاهان و یا آگاهانی که برنامه و اهداف ویژه دارند تبلیغ و ترویج می شود. قمه زنی با روح تعالیم اسلام نه تنها همخوانی ندارد بلکه تقابل دارد. از نظر تاریخی مسلم است که قمه زنی در قبل از صفویه هیچ گونه سابقه ای نداشته است
    فتوای تاریخی مرجع بزرگ سید ابوالحسن اصفهانی درباره قمه زنی چنین است : بکار بردن شمشیرها و قمه و زنجیرها و طبل ها و بوق ها و کارهایی مانند این امور که امروزه در دسته های عزاداری و در روز عاشورا معمول است همه حرام و غیر شرعی است 
    

برای تهیه این کتاب می توانید با ایمیل mahdi.noor@gmail.com تماس بگیرید.