این نوع نذر شرک است!
نذر برای غیر خدا دو صورت دارد:
1. نذر کردن برای بندگان خدا به نیّت تقرّب و جلب رضایت آنان (بدون توجه به خشنودی و یا خرسندی خدا).
روشن است چنین رفتاری، نوعی شرک و به منزله بت پرستی است و هیچ یک از علمای مسلمان، چه شیعه و چه سنی، نیز چین نذری را جایز ندانسته و نمی دانند.
2. نذر کردن به عنوان عملی خداپسندانه و به نیت تقرب به خدا و جلب رضایت او، همراه با هدیه ثواب آن به یکی از اولیای الهی تا از این رهگذر خشنودی خدا به دست آید.
بیشک، نذر کردن با چنین قصد و نیت پاک، کاری پسندیده و درخور ستایش است. در چنینن صورتی شخص نذر کننده باید ابتدا نام خداوند را در صیغه نذر آورده و نذر را به نیت خداوند منعقد کند و در ادامه ثواب آن را به یکی از اهل بیت علیهم السلام هدیه کند و مثلا بگوید: بر گردن من است که اگر مشکلم حل شد گوسفندی برای خداوند نذر کرده و ثوابش را به امام حسین علیه السلام هدیه کنم. (که عربی آن میشود: لِله علیّ ان قُضیت حاجتی ان اذبح هذه الشاة للحسین علیه اسلام)
اما متأسفانه بسیاری از شیعیان به خاطر عدم آگاهی از احکام نذر، در نیت نذرهایشان تقرب به خداوند را منظور نکرده و نذر را به نیت یکی از پیشوایان معصوم علیهم السلام منعقد میکنند و مثلا می گویند: اگر مشکلم حل شد یک گوسفند نذر امام حسین علیه السلام میکنم!
ممکن است کسی بگوید این اشکال شما نادرست است زیرا بیشتر مردم در هنگام نذر کردن اگرچه در سخن، نام خداوند را بیان نمیکنند، اما در نیت خودشان این را در نظر دارند که نذر در واقع برای خداوند بوده و ثوابش به اهل بیت علیهم السلام هدیه می شود.
در جواب باید گفت: که برعکس بیشتر مردم عوام در هنگام نذر کردن توجهی به خداوند به عنوان کسی که نذر به خاطر او انجام می شود، ندارند، شاهد آن که مخاطب آنها در هنگام بیان نذر اهل بیت علیهم السلام میباشند و مثلا در موقع گرفتاری شروع به گفتگو با امام حسین علیه السلام نموده و خطاب به آن حضرت میگویند: یا امام حسین! اگر مشکلم حل شد برایت یک ده روضه میگیرم و یا یک گوسفند می کشم ویا...، همچنانکه بعد از انعقاد نذر، او منتظر آن است که امام حسین علیهالسلام مشکلش را حل کند و حتی بعد از برآورده شدن حاجات و در هنگام عمل به نذر، نیز بسیاری از آنها نذر را به نیت امام حسین علیه السلام و در پاسخ به یاری ایشان انجام میدهند.
به هر حال اگر نگوییم این عده- که تعدادشان در میان ما کم نیست- دچار شرک در اعتقاد شده اند، اما عملشان به گونهای است که شاعبهی شرک آلود بودن میدهد و باید تصحیح شود.
البته همانگونه که بیان شد در این میان، عده ای دیگر از مردم هستند که به خاطر ناآگاهی، یا خلاصه گویی، در هنگام بیان نذر میگویند: «این را برای امام حسین علیه السلام نذر کردم؛ نذرتُ هذا للحسین علیه السلام!» اما در نیتشان آن است که در واقع این نذر برای خداوند است. این عده نیز اگرچه اندیشهی شرک آلودی ندارند ولی صیغهی نذرآنها ناصحیح بوده و شاعبه شرک آلود بودن دارد، همچنان که مراجع تقلید چنین صیغه نذری را صحیح نمیدانند.
از این جهت لازم است علما و مبلغین ضمن بیان نحوه صحیح نذر، مردم را از انجام اعمالی که حداقل ظاهری شرک آلود دارد برحذر دارند تا بدین وسیله زبان یاوه گویانی که شیعه را متهم به شرک می کنند ببندیم.
کلمات کلیدی: